سپندارمذگان همان ولنتاین ایرانی است؟
به گزارش آثارنیوز، مخالفت برخی افراد با برگزاری یک جشنِ غیرایرانی به نام «ولنتاین» به بهانه ابراز دوست داشتن، چند سال است سبب شده جشن «سپندارمذگان» مورد توجه قرار گیرد تا آن دسته از افرادی که نمی خواهند در یک مناسبت غربی، عشق را به یکدیگر یادآوری کنند، در این گاه شمار ایرانی به یادِ هم باشند؛ اما آیا «سپندارمذگان» هم مانند «ولنتاین» صرفاً مناسبتی برای گرامی داشتنِ عشق و دوست داشتن است؟
در این حوزه حمیدرضا دالوند _ عضو هیات علمی پژوهشکده زبان شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ضمن اشاره به ریشه لغوی «سپندارمذگان» به ایسنا، توضیح داد: این واژه از لغت باستانی «سپنته آرمَئیتی» ریشه گرفته است که بخش اول یعنی «سپنته» طیف معنایی گسترده ای دارد، اما در کیشِ زرتشتی از آن با عنوان برکت بخشی، افزونی و اثربخشی یاد می شود. در رابطه با بخش دوم یعنی «آرمئیتی» هم مفاهیمی مانند منشِ آرام، مهربانی، سازگاری، دوستی و آرامش عنوان شده است.
وی ضمن اشاره به این که در مفهومی دیگر «سپندارمذ» هیئتِ یکی از ۷ «اَمشاسپَندان» است، خاطرنشان کرد: امشاسپندان موجوداتی مینوی هستند که در کیشِ زرتشتی بعد از اهورامزدا بعنوان همکاران او شناخته می شوند. امشاسپندان تجلی نیکی های مهم مانند پندار نیک، راستی و... در اهورامزدا به شمار می آیند و به شکلی نماینده وی در امر آفرینش، هدایت انسان و راهیابی او به سعادت هستند. در واقع «سپندارمذ» یک مفهوم انتزاعی و ایزدماده ای است که با خدایان ماده در این باور کهن در ارتباط می باشد.
زن در فرهنگ ایرانی سنگ صبور خانواده است و بر طبق این باور، درست مانند زمین که مشکلات در بستر آن اتفاق می افتد و در همان نقطه هم برطرف می شود، تمام مشکلات خانواده هم در دامان زن مطرح و مرتفع می شود
پیوندی میان زن و زمین این پژوهشگر حوزه مطالعات زرتشتی با تکیه بر این که بنابر باورهای کیش زرتشتی، «سپندارمذ» موکل زمین است، اظهار نمود: یکی از خصوصیت های مهم زمین برکت بخشی، بخشندگی و بردباری است که می تواند نیازهای مادی ما از قبیل سکونت، رویش رُستنی ها از زمین و... تأمین کند؛ ازاین رو زمین مایه برکت و عنصری مادینه تلقی می شود.
او ضمن اشاره به این که زن هم در فرهنگ ایرانی پیوند نزدیکی با «سپنته آرمئیتی» و زمین دارد، افزود: ازاین رو میتوان گفت زن، صورت نمادین زمین است که در او هم برکت بخشی، بردباری، تداوم نسل و ادامه حیات وجود دارد. زن در فرهنگ ایرانی سنگ صبور خانواده است و بر طبق این باور، درست مانند زمین که مشکلات در بستر آن اتفاق می افتد و در همان نقطه هم برطرف می شود، تمام مشکلات خانواده هم در دامان زن مطرح و مرتفع می شود.
تجلیِ عشق با رسیدن به قدرت بخشش این کارشناس فرهنگ و زبان های ایران باستان، تصریح کرد: بر مبنای باورهای قدیمی رسالت انسان پیروزی خیر بر شّر است چونکه در این صورت انسان در زندگی نیرومند شده و به قدرتِ بخشش و آفرینشی می رسد که آنرا تجلی عشق می دانیم که با دوست داشتن یکی می شود. اینجاست که وقتی انسان ها (بنابر باورهای ایرانی) به توانایی تشکیل خانواده می رسند، بدون هیچ چشم داشتی دارایی ها، دانش، نیروی جوانی و... را به یکدیگر و سپس به فرزندان می بخشند.
وی ادامه داد: این مادرانگی در فرهنگ ایرانی همانند زمین، از زن یک موجود ایثارگر ساخته است که بخشنده است و خویش را ایثار می کند. این بخشندگی ناشی از نیاز نیست و از توانایی زن سرچشمه گرفته و تجلی عشق است. در واقع بر مبنای باورهای ایرانی، انسانی که به دنبال کمال است باید خلق کند و ببخشد و در نتیجه فردی با این خصوصیت ها می تواند دیگری را هم دوست داشته باشد و به این واسطه به جاودانگی برسد. عشق تنها یک هوس و نگاه اِروتیک نیست؛ صورتِ اصلی و نهایی آن، عشق عمیق انسان به هستی است.
مرد ایرانی در مناسبتِ سپندارمذگان که پنجمین روز از اسفند در تقویم باستانی است را جشن می گرفته و برای زن هدیه ای تهیه می کرده است. شواهدی وجود دارد که در سده چهارم هجری با این که اسلام به ایران رسیده بود، باز هم این رسم برای تکریم زنان برگزار می شد
گرامی داشتن زنان در روز «مَردگیران» این پژوهشگر حوزه مطالعات زرتشتی ضمن اشاره به این که این مناسبت در تقویم زرتشتی حفظ شده است، بیان نمود: مرد ایرانی در طول تاریخ مناسبتِ «سپندارمذگان» که پنجمین روز از ماه اسفند در تقویم باستانی ایران است را جشن می گرفته و برای زن هدیه ای تهیه می کرده است. این رسم با عنوان «مَردگیران» یا «مُردگیران» شناخته می شود و شواهدی وجود دارد که در سده چهارم هجری با این که اسلام به ایران رسیده بود، باز هم این رسم برای تکریم زنان برگزار می شد تا از زنان به علت جایگاهی که داشته اند تقدیر شود. زن حکم شیرازه کتاب زندگی، مرد حکم جلدِ کتاب و فرزندان حکم ورق های کتاب را دارد؛ ازاین رو اگر شیرازه نباشد گویی کتابی هم وجود ندارد.
«سپندارمذگان»؛ تکریم عشق با فلسفه عمیق او تصریح کرد: جشن «سپندارمذگان» یک مناسبت مورد نیاز در دنیای امروز است که باید آنرا از سایر مناسبت هایی مانند ولنتاین که به ظواهر عشق می پردازد جدا کرد. «سپندارمذگان» مفهومی چند وجهی است که تنها یکی از مفاهیم آن، تکریم عشق با فلسفه عمیق و جدا از ظواهر دنیایی است.
دالوند در انتها پاسخ به این سؤال که چرا در بعضی منابع «سپندارمذگان» ۵ اسفندماه و در منابع دیگری ۲۹ بهمن ماه قید شده است؟، توضیح داد: در کیش زرتشت هر روز در ماه به نام یک ایزد است و هر زمان که نام روز و نام ماه با هم تلاقی داشتند آن روز را جشن می گرفتند، اما پس از دوره پهلوی به علت تغییر ساختار تقویم که ۶ ماه را ۳۱ روزه و ۶ ماه دیگر را ۳۰ روزه در نظر گرفتند، این تاریخ به ۲۹ بهمن تغییر یافته است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب