موزه گنجینه بابل میزبان ۱۰ اثر قبل از تاریخ است
آثارنیوز: آثارنیوز: مازندران موزه گنجینه بابل بعد از مدت ها باردیگر خبرساز شد، اما این دفعه با یک خبر خوش برای دوستداران میراث و علاقمندان به اشیای تاریخی تا شاید قسمتی از دلخوری های ماجرای پیشین جبران شود، این موزه که در چند ماه گذشته به پاشنه آشیل میراث مازندران تبدیل گشته بود، از دوم خرداد به مدت یک ماه میزبان 10 اثر ˮزرین و سیمینˮ تاریخی است که قدمت آنها به دوران قبل از اسلام بازمی گردد.
برگزاری نمایشگاه های موقت اشیاء و گنجینه های تاریخی یکی از سنت های هفته میراث بوده که این دفعه نیز با همکاری موزه ملی ایران و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران برگزار شده است.
در ادامه مرور کوتاهی خواهیم داشت بر این ۱۰ اثر تاریخی؛ از تاریخ و شناسنامه آنها تا خوابگاه ابدی شان در میراث ایران.
جام زرین کلاردشت
یکی از پرابهت ترین جام های زرین ایران از امروز میهمان موزه بابل است، جامی متعلق به ۱۰۰۰ تا ۶۰۰ سال قبل از میلاد که در سال ۱۳۱۸ شمسی، هنگام کندن پی و ساخت عمارت «اوجابیت» همراه با مجموعه ای نفیس از آثار باستانی زرین، مفرغی و سفالی در کلاردشت مازندران کشف و به همین نام ثبت و شناخته شد؛ «جام کلاردشت».
شکوه این اثر علاوه بر زرین بودن آن به ظرافتی است که هنرمند در شیوه ساخت، طراحی و پرداخت جزئیات به کار گرفته است. روی بدنه این جام سه شیر برجسته و پرچ شده، تصویر هر سه شیر طبیعت گرایانه بوده و به روشی حکاکی شده که بنظر می رسد هیچ جنبنده ای از تیررس نگاه آنها در امان نخواهد ماند. روی بدن شیرها نمادهایی کهن مانند چلیپا، گردونه خورشید (سواستیکا) دیده می شود، روی بدنه ظرف نیز نقش زنجیره ای، طرح ترنج و گل های شش پر نقر شده است. پیشینه جام کلاردشت با آثاری مانند جام مارلیک گیلان، حسنلو آذربایجان و سیلک کاشان برابری می کند.
این جام باشکوه ۲۳۵ گرم وزن، ۵.۱۱ سانتی متر قطر و ۹ سانتی متر ارتفاع دارد و شماره ۱۶۸۸ در لیست آثار ملی ایران مزین به نام این اثر تاریخی است.
انگشتر زرین با نگین مشبک گل
تماشای انگشتری ظریف که از اعماق تاریخ سفر کرده و حالا در مقابل چشمان شما می درخشد فرصتی است برای آشنایی با روحیه هنرمندانی که میان ما و آنها، هزاران سال تاریخ و تمدن وجود دارد.
اثر بعدی، انگشتر زرینی متعلق به نیمه نخست هزاره اول است که از جستجوهای کلاردشت به دست آمده، فرم اصلی انگشتر دایره ای با صفحه تخت است که در بین آن، دایره کوچک تری با نگین مشبک به شکل گل پنج پر قرار دارد. برگ های این گل شبیه قلب بوده و این شیء از گورستانی کشف شده که بر طبق اعتقادات رایج آن روزگار، همراه با مردگان اشیایی را دفن می کردند.
این اثر تاریخی ۸.۳ گرم وزن دارد و به شماره ۳۲۶۷ در لیست آثار ملی به ثبت رسیده است.
شمشیر زرین
شمشیری کوتاه، زرین و با جزئیات اندک که بیشتر شبیه به یک اثر هنری مینیمالیستی است، شمشیر موسوم به «آکیناکه» از پس هزاره ها، صنعت فاخر فلزکاران عصر هخامنشی را به نمایش می گذارد. این اثر تاریخی از کلاردشت کشف شده و ساخت آن به دوران هخامنشی بازمی گردد. فرم ظاهری آن شبیه درخت کاج بوده و اندازه اینگونه از شمشیرها، از ۳۵ تا ۵۰ سانتیمتر متغیر است.
این اثر تاریخی به شماره ۱۶۸۷ در لیست آثار ملی ایران قرار دارد.
ظرف به شکل برگ مو
تصور کنید اواخر قرن چهارم میلادی است و شما هنرمندی ساکن کرانه های جنوبی دریای خزر هستید، شاید برگ های زیبای درخت مو گزینه مناسبی باشد تا شما هنر و مهارت فلزکاری تان را به آیندگان نشان دهید. اثر بعدی ظرفی مکشوفه است از ساری به شکل برگ مو و از جنس نقره مرغوب.
بر روی این ظرف نفیس که از نمونه های بسیار نادر نقره های ساسانی به شمار می آید، تکنیک چکش کاری و صیقل بصورت بسیار ماهرانه ای انجام شده است. به سبب خلوص بالای فلز نقره، لطمه شیمیایی و زنگ زدگی در آن به حداقل رسیده و آثار طلاکاری در بخشهایی از ظرف دیده می شود.
مشخصات ظاهری این اثر تاریخی طول ۵.۲۲ سانتی متر، عرض ۲.۱۸ سانتی متر و ارتفاع ۵.۵ سانتی متر با وزن ۲. ۵۵۴ گرم است که به شماره ۱۲۷۷ در لیست آثار ملی ثبت شده است.
بشقاب سیمین
در سال ۱۳۳۳ کسانی که حوالی کوره آجرپزی انتهای خیابان میرزازمانی ساری پاتوق شان بود هیچ گاه تصور نمی کردند روزی روزگاری یکی از زیباترین آثار سیمین دوران ساسانی از محدوده همین کوره کشف شود، در یکی از روزهای سال ۱۳۳۳ به شکل کاملا اتفاقی سه شیء نقره در این محدوده کشف شدند که از آن تعداد، بشقاب منقوش با صحنه شکار به عنوان یکی از نخستین و زیباترین آثار سیمین دوره ساسانی شناخته می شود.
تصویر منقور روی این بشقاب، به رسم روایت گری های تصویری آثار ساسانی، صحنه شکار شاهی سوار بر اسب با کمانی بر دوش را نشان میدهد. شاه در این اثر درحال تیراندازی به یک شیر بوده و شیر دیگری هم زیر پای اسب او به خاک افتاده است.
شخص سوار بنظر می رسد که به پشت نشسته و پشت اش به سمت سر اسب باشد. تاج شاه عیناً شبیه به هیچ یک از تاج های ضرب شده روی سکه های ساسانی نیست اما، شبیه ترین گزینه به آن، تاج اردشیر دوم است. تکنیک ساخت ظرف به روش قلم زنی و ریخته گری بوده و برای ساخت آن، هنرمند ابتدا جزییات را بصورت جداگانه قالب ریزی و سپس به سطح ظرف لحیم کرده است. پایه این بشقاب نیز جداگانه ساخته و سپس به ظرف متصل شده که هم اکنون تنها بخش کوچکی از آن سالم مانده است.
این اثر تاریخی که به شماره ۱۲۷۵ در لیست آثار ملی ایران قرار گرفته، به صورتی روایت گر شیوه شکار در دوران ساسانی نیز است و ۶.۲۸ سانتی متر قطر، ۶ سانتی متر ارتفاع و ۱۳۰۲ گرم وزن دارد.
بشقاب سیمین
اثر بعدی بشقاب نقره مکشوفه از ساری و متعلق به اواخر قرن چهارم میلادی، برابر با دوره ساسانی است. در ساخت این ظرف از روش چکش کاری استفاده شده و در بخشهایی از آن، آثار طلاکاری دیده می شود.
این ظرف سیمین با خلوص به نسبت بالا ۳۰ سانتی متر قطر و ۶۳۵ گرم وزن دارد و در لیست آثار ملی به شماره ۱۲۷۶ ثبت شده است.
بشقاب زراندود
«بشقاب زراندود قائم شهر» اثر بعدی از جنس نقره و مکشوفه از قائم شهر است که در مرکز آن، تصویر فردی را می بینیم که به سمت چپ می نگرد و تلاش می کند تا اسب سرکشی را به کمند بکشد. این بشقاب سیمین، زراندود بوده و از تکنیک قلم زنی برای ثبت تصویر در آن استفاده شده است.
شماره ثبت ملی این اثر ۱۴۱۹۴ بوده و با ارتفاع۸.۴ سانتی متر، قطر دهانه ۵.۲۲ سانتی متر و وزن ۱.۵۶۱ گرم بر پایه ایی حلقوی به ارتفاع ۲.۱ سانتیمتر و به قطر ۷ سانتیمتر قرار گرفته است.
کاسه
کاسه ای نقره که به روش چکش کاری، قلم زنی و ریخته گری تولید شده و در مرکز آن، مدالی بزرگ با شمایل نیم تنه یک مرد با ریش صاف و نوک تیز از نیم رخ راست دیده می شود. موهای فر خورده و بلند مرد از بالای سر شروع شده و تا روی شانه ادامه پیدا می کند. روی پیشانی او یک نوار باریک با تزیینات مرواریدی بسیار ریز دیده می شود که ادامه آن، در پشت سر به اهتزاز در آمده است. از دیگر زیورهای این مرد می توان به گوشواره بزرگ او اشاره نمود. در سطح خارجی کاسه خطوطی به وجود آمده که از مرکز شروع و به کناره های ظرف ختم می شود.
کاسه نویافته نقره ۲۱ سانتی متر قطر، ۸.۶ سانتی متر ارتفاع و ۵.۵۹۶۱ گرم وزن دارد و قطر مدال مرکزی آن ۹ سانتی متر است، ۱۴۱۹۲ شماره ثبت ملی این ظرف سیمین است.
کلاه خود
اثر بعدی کلاه خودی متعلق به دوران ساسانی است که با مفرغ و آهن ساخته و برای تزیین آن از نقره استفاده شده است. کلاه خود سیمین توسط یگان حفاظت میراث فرهنگی از قائم شهر به دست آمده اما متعلق به شرق استان مازندران است.
این اثر تاریخی که به شماره ۱۵۱۵۴ در لیست آثار ملی به ثبت رسیده، ۱۸ سانتی متر ارتفاع و قطر دهانه ای برابر با ۵.۲۱ و ۵.۱۸ سانتی متر دارد.
بشقاب نقره
عصر ساسانی دوران درخشانی برای هنرمندانی بود که از مهارت کافی برای ثبت و روایت صحنه های شکار برخوردار بودند. بشقاب نقره کشف شده از قائم شهر صحنه شکار مرد ساسانی و همین طور صید خرگوش توسط عقاب را حکایت می کند. در نزدیکی لبه داخلی ظرف، هنرمند فضای بیرونی و درونی را به کمک نواری از میوه و برگ های انگور مجزا کرده، در بخش داخلی سوار بر اسب، تیر را از چله کمان به سمت عقابی پرتاب می کند که خرگوشی را صید کرده است. روبه روی سوار، درختی قرار دارد که بنظر می رسد خرگوشی در پشت آن خودرا از تیررس شکارچیان پنهان کرده و در بخش پایینی، عقابی دیگر دیده می شود.
این ظرف سیمین فاخر و مصور با قطر ۵.۲۲ سانتیمتر و ارتفاع ۵.۴ سانتیمتر و ۵۵۸ گرم وزن، به شماره ۱۵۱۴۸ در لیست آثار ملی به ثبت رسیده است.
موزه گنجینه بابل، ۲ خرداد تا اولین روز تیر ماه امسال از ساعت ۹ بامداد تا ۷ عصر میزبان علاقمندان بازدید از نمایشگاه موقت آثار تاریخی منتخب زرین و سیمین خواهد بود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب