گزارش آثارنیوز؛
خواسته مهم از وزارت میراث
آثارنیوز: کارشناسان صنایع دستی می گویند ارائه آمار در زمینه صنایع دستی زمانی مثمرثمر خواهدبود که هم واقعی باشد و هم از آن بتوان بهره برد این مهم ترین خواسته آنها از معاونت جدید صنایع دستی نیز هست.
خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ ایران مهد هنر است و در این مساله شکی نیست که هنرمندانش می توانند هنرهایی خلق کنند که خیلی ها را انگشت به دهان نگه دارد شاید بنا بر این است که برای نشان دادن هنر ایرانی و چگونگی پدید آمدن هنر توسط هنرمندانش، اعلام می کنند که ایران سومین کشور برتر دنیا در حوزه تنوع در تولید صنایع دستی است. البته گاهی این آمار و ارقام جا به جا می شود و هر کسی از ظن خودش آنرا اعلام می کند بطورمثال علی اکبر عبدالملکی رییس کمیسیون گردشگری اتاق ایران، کشورمان را نخستین کشور دنیا در زمینه تنوع صنایع دستی می داند چون بیش از ۲۹۹ هنر در این عرصه وجود دارد. مدیران کل صنایع دستی در وزارت میراث فرهنگی ایران را بعد از هند و چین در رتبه سوم نگه می دارند و می گویند که ایران سومین کشور در حوزه تولید صنایع دستی است. در سخنان وزرا و مسئولان میراث فرهنگی نیز حرف و حدیث در این زمینه زیاد است بطورمثال علی اصغر مونسان وزیر سابق میراث فرهنگی ایران را دومین کشور در این عرصه می دانست. جالب اینجاست که کسی نمی داند این رتبه بندی ها توسط چه کسانی و کجا و برمبنای چه معیار و ملاکی تعیین شده است. هر چند که تعدادی از افراد هم پاسخ می دهند که به هر حال همه می دانند هنر نزد ایرانیان است و بس. پس دور از انتظار نیست که ایران یکی از بالاترین کشورها در حوزه صنایع دستی باشد. همچنین است! ولی حالا رتبه های برتر در جهان برای حوزه صنایع دستی ایران چه فوایدی دارد؟ کارشناسان صنایع دستی می گویند این آمارها زمانی مثمرثمر خواهد بود که اولاً واقعی باشد و ثانیا از آنها بتوان استفاده نمود. حالا نگاهی به آمارهای ارائه شده در بازه زمانی تا پیش از کرونا بیندازیم: در سال ۱۳۹۷، ارزش صادرات صنایع دستی ایران به ۲۸۹ میلیون دلار رسید. ۱، ۷۱۱ میلیارد تومان فروش داخلی صنایع دستی در سال ۹۷ بوده است. میزان صادرات صنایع دستی بدون احتساب زیورآلات سنتی و تجارت چمدانی در آخر سال ۹۹ به ارزش بیش از یک هزار و ۸۰۰ میلیون دلار رسید. حتی هنوز هم در تعداد رشته های موجود در زمینه صنایع دستی تردید وجود دارد و هر منبعی یک عدد را اعلام می کند بطورمثال گاهی در مصاحبه ها از عدد ۳۰۰ رشته صحبت می شود و در سالنامه آماری وزارت میراث فرهنگی در سال ۹۸ تعداد رشته ها به ۲۹۵ رشته و زیر رشته بدون احتساب قالی و گبه اشاره می شود. احمد یوسفی از کارشناسان صنایع دستی در استان کردستان است او به خبرنگار مهر اظهار داشت: آمارهای صنایع دستی غیر واقعی است اگر نگاهی به آمارهای صادرات چمدانی بیندازید این مساله کاملاً مشخص می شود که نمی توان آمار چمدانی را دقیق اعلام نمود چون همانطور که از نامش مشخص است چمدانی بوده یعنی کسی نمی داند تنها می توان حدس زد. آن هم نه توسط وزارت میراث فرهنگی بلکه توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران. وی افزود: چگونه می توان چمدان مسافر را بررسی کرد و اظهار داشت که چقدر بابت صنایع دستی هزینه کرده و حالا چقدر آنرا صادر کرده است. جمع آوری چنین آمارهایی تنها نشان میدهد که متولیان می خواهند با این آمار عملکرد خودرا مثبت جلوه دهند. از طرفی با اهمیت ترین صنایع دستی ایران فرش و گبه است که وزارت میراث فرهنگی خودرا مبرا از آن کرده است. بدین سبب آنچه می ماند زیورآلات و برخی از صنایع دستی محدودی است که به خارج از کشور صادر می شد صادراتی که بعد از شیوع ویروس کرونا به شدت لطمه دید چون دیگر این کالا جزو کالاهای ضروری برای انجام پروازهای اضطراری نبود و خیلی از صنایع دستی در انبارها ماند تا پس از فروکش شدن بیماری کووید ۱۹ صادرات آنها باردیگر صورت گیرد.
در این زمینه سید روح الله لطیفی سخنگوی گمرک ایران در گفتگو با خبرنگار مهر توضیح داده است که منظور از صادرات چمدانی چیست. او اظهار داشت: صادرات چمدانی صنایع دستی در ایران دو نوع است یکی بصورت سوغات که در جایی ثبت نمی گردد به ویژه اگر از یک مقداری کمتر هم باشد. بخشی دیگر، کالای تجاری است که بیش از اندازه مجاز ارزش و حجم برای مسافر است و باید مسافر برای حمل آن اظهارنامه پر کند. در این صورت کالایی که اظهار شده، در آمار تجارت قرار می گیرد. در این صورت حجم و ارزش هر کالا با یکدیگر متفاوت می باشد. وی ادامه داد: بیشترین بحث ما در صنایع دستی، در زمینه سوغات است. این سوغات بعنوان کالای مسافر در حد معمول است. پس اگر هر اندازه توریست بیشتری وارد کشور شود به همان اندازه اثرات آن در درآمد شهر و تولیدکننده ها و فروش سوغات بیشتر است. لطیفی افزود: فرودگاه امام خمینی (ره) یکی از مراکز صادرات کالاهای با ارزش مانند جواهرات یا مصنوعات سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی است. اینها را با پست یا بصورت هوایی صادر می کنند که ارزش زیادی هم دارند. طبیعی است که آنرا با بسته بندی، جعبه یا چمدان می فرستند نه با کامیون، پس در اینجا روش و ابزار صادرات متفاوت می باشد، در حقیقت صادرات چمدانی یا پستی است و کالاهایی با ارزش بالا اما با حجم کم صادر گردیده است که از نظر گمرک کالای تجاری است ولی آنچه در گمرک بعنوان تجارت چمدانی گفته می شود رویه ای است که برای مرزنشینان شمالی بصورت رسمی تعریف شده است. وی ادامه داد: حتی فرش با حجم کم را بصورت هوایی به خارج از کشور ارسال می شود، اگر اینها را اصطلاحاً صادرات چمدانی بدانیم تعریف عرفی است. برخی، صادرات بوسیله مسافر و هوایی را به مدلول صادرات چمدانی می دانند اما از نظر گمرک کالاهایی که همراه مسافر است و ارزش آن از یک رقمی بیشتر باشد و یا بیش از سوغات در نظر گرفته شود کالای تجاری است که فراتر از همراه مسافر است و بصورت تجاری آنرا صادر یا حتی وارد می کنند و ممکنست حتی حجم کمی داشته باشد. اما آنچه اصطلاحاً و بصورت عرفی و نه فنی بیان می شود و شاید همکاران در وزارت میراث فرهنگی هم بر آن تاکید دارند صادرات چمدانی به معنی، کالای همراه مسافر است و صنایع دستی هم بیشتر همراه مسافر از کشور خارج می شود. لطیفی اشاره کرد: رویه تجارت چمدانی یکی از رویه های گمرکی ایران است مثل رویه ترانزیت، واردات یا صادرات، ملوانی یا پیله وری. کسانی که در مناطق شمالی کشور از خراسان رضوی تا آذربایجان غربی حضور دارند و دارای مجوزهای لازم هستند می توانند بصورت محدود بین دو سوی مرز تجارت کنند که اصطلاحاً به آن رویه تجارت چمدانی در گمرک می گویند. در حقیقت اینجا تجارت محدود مدنظر است و بیشتر برای معیشت مرزنشینان شمالی در نظر گرفته شده است و بحث جابجایی کالا بوسیله مسافر نیست. آمار صادرات چمدانی بیشترین آماری است که از طرف وزارت میراث فرهنگی اعلام می شود اما این آمارها در عرصه تولید صنایع دستی و میزان هنرمندان فعال در این رشته های نیز وجود دارد به ویژه در زمینه بیمه آنها. بعنوان مثال اعلام می شود که چه تعداد از هنرمندان کشور بیمه شده اند اما بررسی دقیق تر آن نشان میدهد که هنرمندان بیمه شده تنها برای سه سال یا بیشتر می توانند از بیمه شدن خود مطمئن باشند اما این آمارسازی های به شکلی است که گویی چندین نفر به بیمه شدگان اضافه شده و حالا آنها باید خیالشان بابت این مساله راحت باشد. تغییر در معاونت صنایع دستی و امید باردیگر فعالان این حوزه با این وجود چند روز پیش معاونت صنایع دستی کشور بعد از ۴ سال تغییر نمود. خیلی از هنرمندان، اعضای اتحادیه های در رابطه با صنایع دستی، صادرات و تولید به این تغییر امید دارند. معاون جدید صنایع دستی اما از سازمان صدا و سیما و بعد از آن از مدیریت کاخ نیاوران به این معاونت آمده است با این وجود آنها امید دارند که رویه جدیدی در سیاست های وزیر میراث فرهنگی به ویژه در زمینه معاونت صنایع دستی بوجود بیاید. کاظم امینی از صادرکنندگان صنایع دستی است که به خبرنگار مهر اظهار داشت: هر تغییری لزوماً بد نیست. ما امید داریم با شناختی که از آقای ضرغامی داریم زیر میز بسیاری از اتفاقات ناصواب در زمینه صنایع دستی بزند و چراغ کارگاه ها را بعد از سه سال بیکاری روشن کند. حالا که از همه گیری کرونا رها شده ایم امیدمان این است که باردیگر بتوانیم در بازارهای جهانی حضور پیدا نماییم این اتفاق نمی افتد مگر با همت وزیر جدید میراث فرهنگی و معاون صنایع دستی جدیدش.
وی در ادامه بیان کرد: متأسفانه صنایع دستی و هنرمندانش در چند سال اخیر یکی از مظلوم ترین صنایع بوده اند که فعالانش در اثر کرونا به شدت لطمه دیده اند اما چون هیچ گاه این صنعت جدی گرفته نشد، اقدامی هم برای رونق آن انجام ندادند تنها آمارسازی بود که می شنیدیم. بررسی شود که ثبت های جهانی و ملی روستاها و شهرهای صنایع دستی چه تأثیری در اقتصاد آن شهرها داشته است امینی به آمار شهرها و روستاهای صنایع دستی اشاره نمود و اظهار داشت: بعنوان مثال همیشه شنیده ایم که ایران نخستین کشور در زمینه ثبت شهرهای ملی و روستاهای صنایع دستی و بالاترین آمار را در زمینه ثبت جهانی این روستاهای صنایع دستی دارد. اما به واقع بررسی شود که این ثبت های جهانی و ملی چه تأثیری در اقتصاد آن شهرها داشته است؟ آیا این ثبت ها تنها برای ایرانیها اهمیت دارد یا در خارج از کشور هم به خاطر این که بطورمثال ملایر شهر جهانی مبل و منبت شناخته شده، ارزش قائل هستند و اصلاً به بهانه دیدن مبل و منبت ملایر به ایران می آیند؟! این هنرمند صنایع دستی در ادامه بیان کرد: آمارها زمانی باید جمع آوری شوند که بتوانند مثمر ثمر باشند وقتی آماری داشته باشیم که نتوانیم با آن کاری نماییم به کار می آید تنها عدد و رقم را جمع آوری کرده ایم اما اگر بتوان آمار واقعی را به دست آورد و در نهایت آنها را تحلیل و تجزیه کرد و برایش راه کار پیدا شود، آن وقت است که می توان گفت این آمارها به کار آمده اند. امینی و سایر کارشناسان و هنرمندان صنایع دستی در چند روز اخیر که شاهد تغییر در معاونت صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی بوده اند در گفتگوها و فضاهای مجازی خود، چند نکته را خطاب به معاون جدید و وزیر میراث فرهنگی متذکر شده اند آنها در دور جدید برنامه ریزی برای صنایع دستی کشور موضوع کاربردی سازی صنایع دستی و حذف آمارسازی ها در این عرصه، کوشش برای رونق صادرات و کوشش برای ارتقای معیشت هنرمندان را همچون درخواست های خود از معاونت جدید عنوان می کنند.
منبع: asarnews.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب