یك فنجان اسپرسو،
بزها، اولین عاملان کشف میوه قهوه
آثارنیوز: خراسان رضوی تاریخچه قهوه یک سفر ماجراجویانه است به گذشته دانه هایی که امروزه بیش از هر زمان دیگری از داشتن شان لذت می بریم. گذشته قهوه سرشار از وقایع و اتفاقات، فرارگاه مرگبار، فتنه های بین المللی، ممنوعیت ها، ضرب وشتم ها، قهرمانی ها، عاشقانه های طاقت فرسا و ترس ها و لذت ها بوده است.
باید از تمام افرادی که برای تهیه قهوه زحمت کشیدند به ویژه از قهرمانان ستایش نشده که موجب پیشبرد و گسترش قهوه و گونه های مختلف آن در سراسر جهان شدند تشکر کرد؛ چونکه تلاش تمام آنها در نهایت برای یک فنجان قهوه دل پذیر بوده است. همین طور باید از تمام کشاورزان قهوه در سراسر جهان که با دقت گیلاس های قهوه را پرورش داده و این هدایا را برای ما به ارمغان آوردند تشکر کرد.
همچنین از برشته کاران ماهری که پرشور و شعف این دانه ها را برشته می کنند و باریستاها در سراسر جهان که فنجانی فوق العاده از قهوه که ما از صمیم قلب مان از آن لذت می بریم را تهیه می کنند، نیز تشکر می نماییم.
تاریخچه قهوه، جغرافیایی به وسعت جزایر دوردست و گرمسیری تا مراکز تجارت بین الملل دارد و باید اظهار داشت که قهوه فقط یک نوشیدنی نیست، بلکه یک جادوی خالص است که در روح مان نفوذ می کند.
نقطه آغازین مسیر پیدایش قهوه
کشف میوه قهوه توسط کالدی، چوپان اهل اتیوپی در سال ۸۵۰ میلادی در نزدیکی بوته ای گل، زمانی که با گله اش به چرا رفته بود، شروع شد. بزهای کالدی، گیلاس های قرمز قهوه را جویدند و صداهای عجیب و غریبی سر دادند و داستان به اینجا ختم نشد. کالدی که چنین اتفاقات عجیبی را دیده بود کنجکاونه به دانه های قهوه نزدیک شد و برخی از آنها را امتحان کرد. احساس سرخوشی عجیبی کالدی را فرا گرفت و اینجا درست نقطه آغازین مسیر پیدایش قهوه بود.
کالدی سرخوش و هیجان زده به همراه بزهایش به نزدیک ترین صومعه رفت تا همه را از این میوه معجزه آسا خبردار کند. راهب اعظم بعد از شنیدن صحبت های کالدی روی خوشی به او نشان نداد، دانه ها را بعنوان یک محصول شیطانی محکوم نمود و به سرعت آنها را به درون آتش پرتاب کرد.
زمان زیادی نگذشت که بوی قهوه تازه برشته شده سالن های صومعه را فرا گرفت و توجه راهبان را به خود جلب کرد. شب هنگام زمانی که راهب اعظم به خواب رفته بود یک راهب جوان سرکش، دانه های خنک شده را از گودال آتش خارج و آنها را با آب مخلوط کرد که نتیجه آن نوشیدنی، بیدار نگه داشتن راهبان در تمام شب بود. بنا بر این آنها خداوند را سپاس گفته و آنرا یک مکاشفه مقدس دانستند. به همین جهت شاید بتوان راهب جوان را با ابتکارش جهت دم آوری قهوه، نخستین باریستا جهان نامید.
در نقطه دیگری از اتیوپی میوه های خوش بو و انرژی زا قهوه توجه قبیه گالا را به خود جلب کرد. آنها گیلاس قهوه را با مقداری کره آب شده مخلوط کرده و یک نوشیدنی قوی تهیه می کردند که جنگ جویان از آن بعنوان میان وعده جدید و انرژی زا قبل از نبرد استفاده می کردند. در ادامه تاثیرات قهوه می توان به ارائه نخستین خواص دارویی قهوه نیز اشاره نمود که در سال ۱۰۰۰ میلادی توسط ابن سینا پزشک و فیلسوف ایرانی انجام شد.
در سال۱۱۰۰ میلادی، بازرگانان سرمایه گذار عرب با قهوه ایتوپی به وطن خود بازگشتند. برای نخستین بار این گیاه را در مزارع خود کشت کرده و با جوشاندن دانه آن در آب، یک نوشیدنی لذت بخش و محرک به وجود آورده و آنرا qahwa (چیزی که از خواب جلوگیری می کند) نامیدند.
اتفاقا qahwa از کلماتی است که اعراب جهت نام گذاری نوشیدنی های الکلی نیز از آن استفاده می کردند؛ این در حالی بود که قرآن مصرف این نوشیدنی ها را ممنوع اعلام نموده بود و مسلمانان شیفته قهوه، استدلال آوردند که قهوه دم آوری شده در حقیقت یک نیروی محرک قوی جهت بیدار ماندن برای انجام مناسبات مذهبی شبانه است.
نخستین قهوه خانه در مکه
در سال ۱۴۵۴ میلادی، مفتی عدن در سفرش به حومه اتیوپی شهروندان خودرا درحال نوشیدن قهوه می بیند، قهوه را می نوشد و در عین ناباوری بعد از مدت زمان کوتاهی تمام امراض ناشناخته اش از بین می رود. بعد از آن این ماده گرانقیمت مورد تایید او قرار می گیرد و به گسترس محبوبیت قهوه در شهر مکه کمک می نماید. سپس نخستین قهوه خانه ها با نام kahveh kanes در این منطقه تاسیس می شود که جهت برگزاری جلسات مختلف مورد استفاده قرار می گرفت.
در سال ۱۵۱۱ میلادی، بعد از گذشت ۵۰ سال از محبوبیت قهوه خانه ها در مکه، فرماندار عربستان نوشیدن قهوه را ممنوع اعلام می کند. دلیل این ممنوعیت تاثیرات قهوه در افزایش بحث و گفت وگوهای پرانرژی افراد و در نهایت احتمال مخالفت با حکومت وی بود.
به همین دلیل تمام قهوه خانه ها در مکه و قسطنطینه تعطیل شد که در پی آن شورش هایی شروع شد. ناآرامی ها گسترش یافت و دقیقا زمانی که به نظر می رسید یک انقلاب با عطر و بوی قهوه درحال شروع است، سلطان قاهره پیامی در خصوص مقدس بودن قهوه فرستاد و فرماندار را اعدام کرد. جنجال به پا شده با اعدام فرماندار به پایان رسید و در مقابل، محبوبیت قهوه بعنوان نوشیدنی موثر در جهان اسلام بیش از پیش تحکیم یافت.
وضع قوانینی برای انحصار تولید قهوه میان مسلمانان
در حالی که در اوایل قرن ۱۶ میلادی، مردم عربستان و مسلمانان آفریقا از انحصار تولید قهوه خوشحال بودند، قوانینی را جهت انحصاری بودن قهوه وضع کردند که بواسطه آن صادرات دانه های بارور ممنوع اعلام گردید. در حقیقت آنها پیش از صادرات، دانه های قهوه را می جوشاندند و با ریختن پوسته غیربارور، از قاچاق آن با عنوان کالای گرانقیمت جلوگیری می کردند.
در همان سال ها بود که بابابودان هندی، بعد از انجام اعمال زیارت در مکه موفق شد چند دانه قهوه بارور را پنهان کرده و از شهر خارج کند. او بعد از بازگشت به هند طور مخفیانه دانه را پرورش می دهد و از این دانه های سفر کرده به هند تا به امروز قهوه تولید می کند.
منبع:
کیانی، اسماعیل؛ ۱۳۹۸؛ کتاب یک فنجان اسپرسو؛ انتشارات ترانه مشهد
منبع: asarnews.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب