گزارش آثارنیوز؛
سرنوشت نامعلوم كهن ترین معبدمادی جهان
به گزارش آثارنیوز تپه تاریخی حاجی خان در استان همدان در حالی ثبت ملی شده كه هنوز عرصه و حریمی برای آن معلوم نیست و در حصار پتروشیمی ابن سینا كه این روزها خبر افتتاح آن به گوش می رسد زندانی شده است.
خبرگزاری مهر - گروه استان ها: تپه حاجی خان در ارتباط با سده های اولیه دوران تاریخی قبل از اسلام در شهرستان فامنین همدان، دهستان خرم دشت و روستای پیرنهان واقع شده و در ۱۸ اسفندماه سال ۱۳۸۷ با شماره ۲۵۱۳۱ بعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. سال ۱۳۹۰ که مجوز راه اندازی پتروشیمی ابن سینا صادر شد محوطه باستانی تپه حاجی خان در روستای زرقان به علت یک کوتاهی در محدوده محصور ساخت پتروشیمی ابن سینا فامنین همدان قرار گرفت حال آنکه که بر ساس آیین نامه اجرایی بند «ج» ماده (۱۱۴) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، همه دستگاههای اجرایی مشمول قانون برنامه چهارم توسعه موظفند پیش از اجرای پروژه های بزرگ عمرانی و در مرحله امکان سنجی و مکان یابی، نسبت به انجام مطالعات فرهنگی - تاریخی در مکان اجرای طرح اقدام نمایند. زمانی که زمین در ارتباط با پروژه پتروشیمی ابن سینا مشخص و واگذاری های آن صورت گرفت؛ این مهم مغفول ماند و تپه واجد ارزش تاریخی حاجی خان که در دلِ خود آثار کشف نشده بسیاری داشت، به یک باره خویش را در وسط غول پتروشیمی همدان دید. عملیات نجات بخشی تپه حاجی خان همدان منجر به کشف سازه بسیار بزرگ خشتی از دوره آهن سه (احتمالاً متعلق به مادها) با دیوارهای قطور، سکوی آتشدان و سکوهای نشیمن با ابعادی بزرگ تر از معبد «نوشیجان» شد بدین ترتیب در نزدیکی های سال ۱۳۹۶ بود که پروژه کاوش نجات بخشی آن در دستور کار قرار گرفت و درنهایت عملیات نجات بخشی تپه حاجی خان همدان منجر به کشف سازه بسیار بزرگ خشتی از دوره آهن سه (احتمالاً متعلق به مادها) با دیوارهای قطور، سکوی آتشدان و سکوهای نشیمن با ابعادی بزرگ تر از معبد «نوشیجان» شد. اما به راستی چه زمانی مقرر است، قدر این داشته های مهم را بدانیم و در راه حفظ آنها قبل از نابودی آن قدمی برداریم؟
طبق شنیده ها محوطه ای که شواهد اسکان مادها در آن موجود است و اولین کارگاه سفالگری در آن یافت شده، به راه اندازی پتروشیمی اختصاص یافته و بخشی از آن نیز، در راه راه اندازی پتروشیمی ابن سینا از بین رفته است. در این حوزه گفتگویی با سیده مریم مختاری موسوی؛ معاون میراث فرهنگی اداره کل صنایع دستی، گردشگری و میراث فرهنگی استان همدان و اسماعیل همتی ازندریانی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان و مسئول تیم کاوش تپه باستانی حاجی خان در همدان ترتیب داده شد تا وضعیت فعلی تپه حاجی خان و اثر افتتاح پروژه پتروشیمی ابن سینای همدان بر ثبت جهانی تپه حاجی خان را جویا شویم که در ادامه متن این گفتگو را می خوانید: تنها در یک مرحله به پروژه اعتبار تزریق شده است معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان در این راستا در گفتگو با خبرنگار مهر بیان نمود: با عنایت به کاوش انجام شده در این محدوده، الان در مرحله مسائل حفاظتی تپه حاجی خان قرار داریم که در این مرحله درخواست اعتبار کرده ایم. سیده مریم مختاری موسوی در مورد وضعیت این میراث فرهنگی و ثبت جهانی آن اظهار داشت: اگر به حریم منظری تپه حاجی خان در محوطه پتروشیمی ابن سینا صدمه ای وارد شده باشد، این مورد باعث مشکلاتی بر سر ثبت جهانی تپه حاجی خان خواهد شد. وی در زمینه ثبت جهانی تپه حاجی خان هم بیان نمود: مبحث ثبت جهانی آن محدوده هم اکنون برایمان مطرح نیست و الان موضوعی را برای ثبت جهانی در پیش گرفته ایم که نیاز دارد تا چند سال روی آن کار شده و این مورد وارد بحث ثبت زنجیره ای معابد می شود. معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان افزود: نوشیجان، در ارتباط با عصر آهن است که توسط سازنده هایش پُر شده بود و تپه حاجی خان و چند مورد دیگر هم به همین منوال هستند اما نیاز است تا عرصه و حریم و ضوابط آنها مشخص شود تا شاهد دخل و تصرفی در آنها نباشیم. موسوی افزود: در این صورت است که می توان این میراث فرهنگی را در زمینه ثبت زنجیره ای وارد کار کرد اما تابحال پروژه ای برای عرصه و حریم تپه حاجی خان انجام نشده است.
وی اظهار داشت: تابحال تنها در یک مرحله به این پروژه اعتبار تزریق شده که آن هم برای جستجوهای اولیه به کار گرفته شد. موسوی با اشاره به اینکه در عملیات جستجوهای اولیه مشخص شد که محوطه تپه حاجی خان، محوطه ای فوق العاده و واجد ارزش است، افزود: برای ادامه کار کاوش و دیگر فصل های این محوطه تاریخی بخصوص مشخص شدن عرصه و حریم آن اعتباراتی نداشتیم تا بتوانیم مطالعات میدانی آنرا به انجام برسانیم. معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان افزود: در خواست اعتبار برای پیش بردن فصل دوم این پروژه در ارتباط با بهار سالجاری است اما تابحال اعتباراتی به آن تخصیص نیافته است. از مطالبات بر زمین مانده کاوشگران تا جستجوهای ناتمام تپه حاجی خان اسماعیل همتی ازندریانی هم در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه جستجوهای اولیه در معبد دوره ماد حاجی خان انجام شده است، اظهار داشت: به جهت کمبود اعتبارات برای حفاظت از این مجموعه تاریخی باارزش پوشش موقتی انجام شد و بخشی از آثار هم بنا به نظر وزارت میراث فرهنگی در شرایط فریز قرار گرفته است. سرپرست تیم کاوش تپه باستانی حاجی خان در همدان با تکیه بر اینکه این محوطه ثبت ملی شده است، مطرح کرد: هرگونه دخل و تصرفی در این محوطه، غیرقانونی خواهد بود. وی ضمن اشاره به اینکه قبل از کاوش ها، بیشتر آثار این محوطه تاریخی، صدمه جدی دیده بود، اظهار داشت: این صدمه ها در نتیجه اقدامات عوامل پتروشیمی ابن سینا با ابزارآلات مکانیکی بوجود آمده بود که خوشبختانه هم اکنون این صدمه ها متوقف شده است. همتی ازندریانی بابیان اینکه بخش اصلی سایت پتروشیمی ابن سینا طبق نقشه روی معبد حاجی خان مستقر می شد، مطرح کرد: این مورد با عنایت به جستجوهای به عمل آمده در مجموعه تپه حاجی خان، به جای دیگری منتقل شد اما مشکلی که الان وجود دارد این است که کار کاوش ها در تپه حاجی خان به اتمام نرسیده است. مسئول تیم کاوش تپه باستانی حاجی خان در همدان خاطرنشان کرد: در کنار معبد حاجی خان، استقرار گاه دوره ماد هم وجود دارد و بسیار ضروریست تا این کاوش به انجام برسد. این عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان با تکیه بر اینکه بخش دوم کاوش ها، بسیار ضروری و دستاوردهای آن پراهمیت است، مطرح کرد: طبق برآوردهای اولیه می توان اعتبار مورد نیاز برای این کاوش ها را حداقل ۱۵۰ میلیون تومان عنوان نمود.
وی اظهار داشت: مطالبات قبلی تیم کاوش و اداره میراث فرهنگی همدان و کاوشگران دوره اول کاوش ها در تپه حاجی خان هم بعد از گذشت ۴ سال به صورت کامل از جانب مسئولین پتروشیمی ابن سینا پرداخت نشده است. در صورتیکه کاوش ها در این مجموعه تاریخی به اتمام نرسد، نمی توان نتایج پرارزش آنرا شاهد بود و در نتیجه، احتمالاً مشکلاتی سر راه ثبت زنجیره ای معابد و ورود تپه حاجی خان به این مورد پیش خواهد آمد مسئول تیم کاوش تپه باستانی حاجی خان در همدان مطرح کرد: در صورتیکه کاوش ها در این مجموعه تاریخی به اتمام نرسد، نمی توان نتایج پرارزش آنرا شاهد بود و در نتیجه، احتمالاً مشکلاتی سر راه ثبت زنجیره ای معابد و ورود تپه حاجی خان به این مورد پیش خواهد آمد. اما به راستی چرا باید در همدان که عنوان پایتختی تاریخ و تمدن را به دوش می کشد، همواره مبحث آثار تاریخی به این سمت و سو برود؟ آیا مقرر است یکی بعد از دیگری، تخریب شوند و از بین بروند؟ پس چه زمانی مقرر است میراث فرهنگی در پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین زنده بماند و شاهد محو شدن آنها نباشیم؟ از یخدان میرفتاح ملایر و چشم انتظاری برای جبران مرمت و بلاتکلیفی قنات قاسم آباد گرفته تا حال روز ناخوش ۹ ساله سراب گیان و بی اعتبار ماندن دستکندهای سامن و ارزان فود، همه و همه نشان از این دارد که نجات میراث فرهنگی و تاریخی در همدان در اولویت آخر مسئولین استان قرار دارد و همواره به جای قدم نهادن در مسیری که همدان را در طول تاریخ سر پا نگه داشته است، در مسیری با نام کلنگ زنی پروژه های عمرانی (که البته همان ها هم، نصفه و نیمه مانده اند) گام نهند. استان همدان با داشته های تاریخی و فرهنگی بسیار، هنوز نتوانسته یک اثر در این راستا در سطح جهانی به ثبت برساند و این امر، نشان از کمترین توجه به تاریخ و تمدنی دارد که این استان، نام آنرا به یدک می کشد و حال، تنها می توان نوشت که کهن ترین معبد مادی جهان در حصار پتروشیمی ابن سینا قرار گرفته است؛ نجاتش دهید و نگذارید، دستانمان بعنوان میراث داران این سرزمین برای نسل های بعدی خالی بماند.
منبع: asarnews.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب