معامله بر سر فرهنگ و تمدن!
آثارنیوز: ایسنا/بوشهر طی روزهای گذشته و بعد از ترور سردار سلیمانی، پیامی از طرف ترامپ در خصوص هدف قرار دادن مراكز فرهنگی ایران منتشر گردید كه بازتاب زیادی به دنبال داشت.
امروز طی تحولات شب گذشته در عراق، رئیس جمهور آمریكا از گفته ی پیشین خود صرف نظر و مراتب تعهداتش به مقررات بین المللی را اعلام نموده است. با این وجود ترامپ طی ۴ سال قبل با اعمال سیاست های ضد و نقیض خود نشان داده كه پایبندی چندانی به سخنان خود ندارد و هر بار راهبرد تازه ای چیده و مطلب تازه و عجیبی را بیان می كند كه نشان از ندانستن برخی قوانین و استراتژی های كشورداری و قوانین بین الملل است.
حسن الهیاری؛ دكترای تاریخ ایران معاصر درباب تهدید اخیر ترامپ در خصوص مورد هدف قرار دادن ۵۲ نقطه فرهنگی ایران به ایسنا می گوید: «از زمانی كه آقای ترامپ بعنوان رئیس جمهور آمریكا انتخاب شد، رویكردهایی ضد كنوانسیون ها، قراردادها و مقررات بین المللی اتخاذ نمود كه خروج از بسیاری معاهدات در حوزه های محیط زیستی و موشكی و خیلی از پیمان های جهانی دیگر آغازی بر رفتار غیرقانونی او بود. دنیای كنونی نیز در مواجهه با این اقدامات ترامپ سكوت كرد و هیچ اعتراض خاصی در چارچوب مجامع رسمی نسبت به رفتار ترامپ نشان داده نشد.»
وی درباب چرایی عدم اعتراض نسبت به ناهنجاری ها و رفتارهای فراقانونی ترامپ اذعان می كند: «این مسئله به نظم شكل گرفته بعد از جنگ جهانی دوم برمی گردد. دنیای بعد از جنگ جهانی دوم، از یك طرف اروپای ویران و از جانب دیگر آمریكای جسته از بحران این جنگ بود و به دلیلهای مختلف صدمه ای كه در این جنگ به اروپا تحمیل شد، دامنگیر امریكا نشد و در عوض آمریكای بعد از جنگ جهانی دوم، بر مقدرات كشورهای دیگر مسلط شد و اوج این سلطه گری و عدم پایبندی به چارچوب ها و قوانین نیز در زمان ترامپ رخ داد.»
ترامپ چیزی به نام فرهنگ، تاریخ و تمدن نمی داند
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه خلیج فارس بوشهر بعد از این مقدمه توضیح می دهد: «با دو رویكرد می توان به این مسئله نگاه كرد؛ یا ترامپ چیزی به نام فرهنگ، تاریخ و تمدن نمی داند، یا می داند و با آگاهی می خواهد دست به چنین كاری بزند. تعبیر من این است كه نمی داند؛ چونكه شخص ترامپ و كشور آمریكا دارای تاریخ، فرهنگ و تمدن اندكی به نسبت ایران و خیلی از كشورهای دیگر -با فرهنگ، تاریخ و تمدن غنی- است؛ پس این كار ترامپ از روی عدم درك و فهم درست از این مقوله است. پدیده ای به نام تاریخ، فرهنگ و تمدن روح واحد تمام ملت ها است و همه طرفدار و حافظ آن هستند و آنرا از خود می دانند. فرهنگ، مسئله ی یك شخص و گروه و یا نظام و حكومت نیست بلكه مسئله ی دوران چند هزار ساله ی تاریخی است و همه ی مردم حتی آنان كه بیشترین نقدها را نسبت به حاكمیت و دولت دارند، هیچ گاه بر سر مقوله ی فرهنگ و تمدن حاضر به معامله نخواهند شد بلكه در صورت بروز این مسئله، طیف های مختلف جامعه یكدست تر هم خواهند شد.»
وی ادامه می دهد: «آنچه از ایران در دنیای بین الملل چهره ای مثبت ساخته، عمدتاً مرهون میراث معنوی و مادی ما است كه خیلی از اندیشمندان در حوزه ی تاریخ، فرهنگ، تمدن و آثار باستانی نیز سابقه ی دیرینه ای در جستجوهای باستانی و تمدنی ایران داشته و از این منظر در جایگاه خود سفیران ایران هستند. در واقع، دنیا ما را با فرهنگ و تمدن غنی مان می شناسد و از این لحاظ یك حكم بازدارندگی را دارد؛ مگر اینكه ترامپ بنا بر قاعده ای كه چهار سال است دنبال می كند، بی توجه به آرمان های مشترك بشر و قواعد حاكم بر دنیا، هنجارها را زیر پا گذاشته و دست به اقدامی نابخردانه بزند كه در این صورت بازتاب بین المللی آن بسیار برای حكومت آمریكا منفی و خطرناك و نتایج آن متوجه كل دنیا خواهد بود، چونكه فرهنگ و تمدن مرز ناشناس و برای تمام ملت ها است.»
وی می افزاید: «یكی از ابزارهای مهم در دنیای سیاست، دیپلماسی فرهنگی است كه در دولت كنونی نیز بسیار از آن استفاده شده؛ برای مثال، یكی دو سال قبل قرار بود لهستان میزبان كنفرانسی ضد ایرانی با حضور آمریكا باشد كه پیامی توسط دكتر ظریف، وزیر امور خارجه ی ما با این مضمون كه "شما لهستانی ها باید از پدران تان بپرسید كه ما ایرانیها در جنگ جهانی دوم با شما چه كردیم و شما دارید چه پاسخی می دهید" در فضای مجازی منتشر گردید و سطح این كنفرانس ضد ایرانی را بسیار نازل كرده و موجب شد در سطح یك پوسته باقی بماند. این بیان ناظر بر یك حادثه ی تاریخی در جنگ جهانی دوم است كه مهاجرین لهستانی ناخواسته به ایرانیها پناه آورده و ایرانیها نیز با روی باز از آنان در خیلی از نقاط كشور استقبال كردند.»
ابزاری برای جلوگیری از فرسودگی آثار باستانی
این پژوهشگر حوزه ی فرهنگ و تمدن در پاسخ به ایسنا در خصوص اینكه ما چقدر در حفظ میراث فرهنگی و جذب توریست كوشیده ایم، بیان می كند: «ایران از نظر میراث بر جای مانده ی تمدنی، در جایگاه بسیار بالایی قرار دارد اما متأسفانه تلاشی كه در خور و در شأن این میراث باشد، برای حفظ آن صورت نگرفته و این كم توجهی از برخی رویكردهای كلان فكری حاكم بر كشور ما ناشی می شود. در اینباره دو مسئله را باید از هم تفكیك كرد؛ مراكز و آثار به جا مانده در زمان خودشان چه كاربری داشته و الان چه استفاده هایی می توان از آنها كرد؟ آیا می توان به صرف اینكه تخت جمشید كاخ پادشاهان بوده و ما با پدیده ای به نام پادشاه مشكل داریم، آنرا نادیده گرفت؟ بدیهی است كه خیر. گرچه تخت جمشید مقر سیاسی یك حكومت بوده اما به صورتی بازتاب همه ی وجوه یك سرزمین و اثبات ریشه دار بودن ما است.»
الهیاری با اشاره به اینكه قسمتی از هویت ما در گذشته مان ریشه دارد، اشاره كرد: «ما در حفظ میراث فرهنگی ضعیف عمل كرده و اگر به همین شكل پیش برویم، خیلی از آثار ما از دست خواهند رفت؛ كما اینكه در دنیای پیشرفته ی امروز حتی برای فرسودگی آثار باستانی نیز ابزاری وجود دارد و اجازه نمی دهند این آثار به این راحتی از بین برود. كوتاهی ما در این حوزه سبب شده كشورهایی مثل تاجیكستان، تركیه و حتی افغانستان كه در مقطعی از تاریخ قسمتی از قلمرو ایران بوده اند، مدعی شده و عناصر فرهنگی و تمدنی ما را در سازمان های بین المللی به نام خود ثبت كنند. نفس این مسئله لزوماً به معنای گستاخی آنها نبوده و ناشی از كوتاهی ما است. باید توجه داشت این كشورها دوست و هم تبار ما هستند و اصولًا با ما هیچ مشكلی هم ندارند. این مسئله هشداری برای ما است و اگر همچنان بر همین مدار حركت نماییم، در حقیقت اتصال مان را با گذشته ی خود قطع كرده و با دست خود تیشه بر ریشه ی هویت خودمان زده ایم.»
بهره گیری از میراث فرهنگی بعنوان حوزه ای برای مزیت های اقتصادی
به گفته ی این مدرس دانشگاه، عدم استفاده از پتانسیل ها و ظرفیت های كسب درآمد از حوزه ی گردشگری به سیاست های نفتی و اقتصادی ما برمی گردد؛ یعنی این صد و اندی سال استفاده از منابع نفت و خام فروشی، ما را از بسیاری حوزه های اقتصادی به خصوص میراث فرهنگی و گردشگری كه می توانست خیلی كم هزینه تر و پردرآمدتر باشد، غافل كرده است.
او در اینباره عنوان می كند: «مورد دیگر سپهر فرهنگی حاكم بر كشور ما است. این چنین كه ما بعنوان كشوری مسلمان، برخی رفتارها و هنجارهای فرهنگی را برنمی تابیم، اما این مسئله به خودی خود بازدارنده نیست؛ مثلاً طیف گسترده ای از مخاطبان كشور روسیه كه بعنوان توریست می توانند برای آن ارزش اقتصادی داشته باشند از كشورهای مسلمان هستند كه بر همین اساس، پدیده ای به نام گردشگری حلال را راه اندازی می نماید. ما هم در همین ساختار فرهنگی و مذهبی خود می توانیم از میراث فرهنگی مان بعنوان حوزه ای برای مزیت های اقتصادی بهره ببریم.»
هر گردشگری سفیر ایران می شود
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه خلیج فارس بوشهر بیان كرد: «در این سال ها اتفاقات مباركی افتاده كه یكی از آنها بحث تبدیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به وزارت گردشگری بوده است. صحبت های اخیر وزارت گردشگری در خصوص اعطای وام هایی با سود پایین برای گردشگری روستایی و شهری نشان دهنده ی این است كه ما در آستانه ی عبور از اقتصاد متكی به نفت هستیم. نمونه ی منطقه ای آن اقامتگاه های بوم گردی است كه اتفاقا در استان بوشهر نیز خیلی تكثیر شده است.»
وی اظهار نمود: «دو هفته ی گذشته در جریان شركت در نمایشگاه میراث فرهنگی و گردشگری روستایی متوجه شدم حداقل بیشتر از ۱۰ مورد اقامتگاه بوم گردی در سطح استان وجود دارد كه مخاطبان بعضی از آنها خارجی و حتی از كشورهای اروپایی به اینجا می آیند. این جریان نوعی ارزآوری و از كم هزینه ترین راه های عبور از اقتصاد نفتی است. نكته ی آخری كه بعد از عدم تكیه ی محض به اقتصاد نفتی و رویكردهای فرهنگی در حوزه ی میراث بایستی به آن توجه گردد، تربیت نیروی ماهر و متخصص در حوزه ی گردشگری بوده كه یكی از خلاء های ما در این حوزه است.»
الهیاری درانتها ضمن تسلیت به مناسبت شهادت سردار سلیمانی و همرزمان شهیدش در این روزها، خاطرنشان می كند: «با توجه به شیوه و نگاهی كه مردم عزیز ما در بزرگداشت شهید سپهبد قاسم سلیمانی و همراهان عزیز آن شهید بزرگوار در پیش گرفته اند، بازدارندگی فوق العاده بالایی جهت عدم عملی شدن تهدید ترامپ به وجود آمده است؛ هر چند ترامپ اثبات نموده نسبت به قواعد بین المللی بسیار خونسرد است اما به نظر می آید سطحی از تعقل را داشته باشد كه دست به چنین اقدام احمقانه ای نزند. درانتها باید به این مسئله توجه داشت كه استفاده از پتانسیل های گردشگری و میراث علاوه بر كار ویژه ی اقتصادی، نوعی بازدارندگی در دنیای سیاست نیز محسوب می شود؛ چون هم هر گردشگری می شود سفیر ایران و نوعی مقابله با ایران هراسی است و هم با حضور توریستهای خارجی از ملل مختلف، در صورت وقوع حمله، دشمن با دنیا طرف است نه صرفاً با ایران.»
منبع: آثارنیوز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب