از حاشیه تا متن حضور تاریخ كشوری اروپایی در موزه ملی ایران
آثارنیوز: شاید تجربه ی چند ساله ی موزه ی ملی ایران در برگزاری نمایشگاه بین المللی و متقابل با دیگر كشورهای دنیا كه عدد آن تازه در حال تمام كردن انگشتان دو دست است، سبب شده تا امروز همچنان با برگزاری هر نمایشگاهی سوالات مختلف از روند كارها و اقداماتی كه موزه ی هر طرف انجام می دهد، مورد بحث و بررسی باشد.
به گزارش آثارنیوز به نقل از ایسنا، برگزاری نمایشگاه «میراث دیرینه شناسی اسپانیا» نیز از این قاعده مستثنی نیست، نمایشگاهی كه می توان گفت بیشتر به دنبال یك اتفاقِ موزه ای رخ داد، یعنی بازدید كارشناسان موزه دار آلیكانته از آثار ایرانی به نمایش در آمده در موزه ای در هلند كه نمایشگاه «ایران: مهد تمدن» را در خود داشت.
واین اتفاق موجب شد تا درخواستِ طرف اسپانیایی ها برای نمایشِ این پكیجِ تاریخی در موزه ی آلیكانته ی اسپانیا مطرح شود و همان شد كه با طرحِ صحبت های دو طرفه، تصمیم به برگزاری نمایشگاه متقابل از دو موزه در دو كشور گرفتند و پس از اختتام نمایشِ تاریخِ ایران در اسپانیا، حالا «میراث دیرینه شناسی اسپانیا» از حدود دو ماه قبل كار نمایش خودرا در موزه ی ملی و در سالن نمایشگاه های موقت موزه دیرینه شناسی و هنر دوره اسلامی شروع كرد تا برای هفت ماه یعنی تا ۲۶ فروردین، تاریخِ اسپانیا را به رخِ تاریخ و تمدنِ غنی ایرانیان بكشد.
در این میان اما برخی نارضایتی ها از آثار انتخاب شده كه بیشتر آنرا از نظر ارزشِ تاریخی در موزه ی مادر ایران كم اعتبارتر از آثار تاریخی نمایش درآمده در نمایشگاه «ایران: مهد تمدن» می دانستند، موجب شد تا این پرسش برای دومین در طول برگزاری نمایشگاه های بین المللی موزه ملی ایران مطرح شود؛ «معیارِ انتخاب آثار به نمایش درآمده در این نمایشگاه چه بود؟» پرسشی كه در زمان رونمایی از آثار نمایشگاه «لوور» در ایران نیز مطرح شده بود.
جبرئیل نوكنده - مدیر كل موزه ملی ایران - اما نخست ترجیح می دهد تا نمایشگاه میراث دیرینه شناسی اسپانیا - گزیده ای از موزه دیرینه شناسی آلیكانته - را این طور معرفی كند:
«نمایشگاهی كه در موزه ملی ایران، با ۳۰۰ اثر از دوره پارینه سنگی یعنی از ۳۵۰ هزار سال قبل تا قرن ۱۹ و ۲۰ روایت گر تاریخ منطقه آلیكانته اسپانیا تا دریای مدیترانه است. نمایشگاهی كه آثارِ نمایش داده شده اش حاصل جستجوهای علمی دیرینه شناسی از استان والنسیاست؛ منطقه ای كه موزه دیرینه شناسی الكیانته در ۱۹۳۲ میلادی در آن ساخته شد و از نظر سابقه ی سال ساخت موزه، از موزه ملی ایران چند سالی قدیمی تر است.»
او حتی حضور باستان شناسان موزه آلیكانته در ایران برای مطرح كردن تجربیات شان را این طور تشبیه می كند؛ «این اولین زمانی است كه به صورت رسمی سفیرِ فرهنگی بین دو كشور رد و بدل شد» و ادامه می دهد: این اقدام یك تجربه ی باارزش در دیرینه شناسی زیر آب و در سایت موزه هاست.
وی با بیان این كه باستان شناسان كشورمان، تجربه ی جدی چندانی درباره ی دیرینه شناسی زیرآب ندارند، اظهار می كند: می دانیم كه اسپانیا كشوری توریست پذیر با تجربیاتی خوب است كه در دی ماه تجربیات خودرا در چارچوب نشست های تخصصی به ایرانیان ارائه می كند.
او با اشاره به تلاش های موزه ملی ایران برای بالا بردن شناختِ ایرانیان از فرهنگ و تمدن اسپانیایی ها، اظهار می كند: وظیفه موزه ملی این است كه سطح آموزش عمومی را در حوزه فرهنگ بالا ببرد، ما فوتبال اسپانیا را به خوبی می شناسیم و می دانیم كشوری توریست پذیر است، اما اطلاعاتی جزئی از این اتفاق داریم.
این عتیقه شناس بنا بر این برگزاری نمایشگاه «میراث دیرینه شناسی اسپانیا» را اولین تصویر جدی از دیرینه شناسی و عمق تاریخ و فرهنگ اسپانیا در ایران معرفی می كند.
اسپانیایی ها در انتخاب نمایشگاه «ایران: مهدتمدن» دخالتی نداشتند
نوكنده، اما انتخاب آثارِ تاریخی اسپانیایی ها برای نمایش در موزه ملی ایران را بدون ارتباط به آثار نمایش داده شده در نمایشگاه «ایران: مهد تمدن» كه پس از هلند به اسپانیا رفت، می داند.
او با بیان این توضیح كه در زمان برگزاری نمایشگاه «ایران: مهد تمدن» در هلند، مسئولان موزه آلیكانته اسپانیا با دیدن این نمایشگاه، درخواست برگزاری آن در آلیكانته را مطرح كرده و درخواست داشتند تا همه ی آثار آن نمایشگاه را در این موزه ی دیرینه شناسی نمایش دهند، تاكید می كند: «بنابراین آنها هیچ دخالتی در انتخاب آثار به نمایش درآمده در موزه اسپانیا نداشتند.
زمانی كه ما نمایشگاهی موزه ای برگزار می كنم، حتما كشورِ میزبان، ذائقه هایی دارد كه برایش اهمیت دارند، همین طور نظراتی از طرف موزه ی مقابل اعلام می شود و درباره ی هر كدام از آنها ساعت ها بحث می شود تا درباری سناریو و انتخاب آثار، گاهی پژوهشگران خارج از موزه با اطلاعاتِ خوبِ خود به ما كمك كنند.»
طرف اسپانیایی در انتخاب آثار نمایشگاه «ایران: مهد تمدن» دخالتی نداشت، طرف ایرانی آثار آلكیانته را برای موزه ملی كامل بررسی كرد
وی با اشاره به پیشنهاد موزه ملی ایران در زمان مطرح شدن این بحث برای دو طرفه بودن این نمایشگاه، می گوید: «ما پیشنهاد دادیم نمایشگاه متقابل باشد یعنی با برگزاری نمایشگاه در اسپانیا، نمایشگاهی از آثار موزه ای آلیكانته را در تهران نیز به نمایش بگذاریم.
با استقبال مسئولان موزه ای آلیكانته، در زمان حضور تیم كارشناسی موزه ملی ایران در كشور اسپانیا برای چیدمان موزه ای آثار ایران؛ ما از مخازن و سالن های موزه ای آلیكانته دیدن كردیم و چند جلسه با هیات های كارشناسی برگزار كردیم، همین طور با عنایت به ارتباط موزه ای برخی از همكاران موزه ملی با موزه داران دیگر كشورها و گرفتن كمك از آنها، در نهایت به لیستی نهایی و مشترك برای رایتِ تاریخِ اسپانیا در موزه ملی ایران رسیدیم.
از طرف دیگر مطالب انتشار یافته در وب سایت موزه و كتابِ راهنمای موزه ی آلیكانته، نیز به انتخابِ آثار آن موزه برای نمایش در ایران به ما كمك كردند.»
او انتخاب آثار موزه ای برای نمایش های بین المللی در هر موزه را به دنبال بحث و نظرهای متفاوت و رد وبدل شدن دست كم ۲۰باره ی فهرست آثارِ مورد قبول دو موزه می داند و ادامه می دهد: در مواقعی آثار انتخاب شده ممكنست از نظر حفاظتی و ایمنی امكان حمل و نقل نداشته باشد، یا متوجه شویم كه موضوعِ شی انتخاب شده با ذائقه بازدیدكننده ایرانی چندان سازگار نیست، در نتیجه برای هر كدام از این موارد ساعت ها بحث می نماییم تا در نهایت به یك نظر مشترك برسیم.
بیمه های خارجی، بیمه ی نمایشگاه های بین المللی موزه ملی را تقبل می كنند
مدیر كل موزه ملی ایران، اما بیمه شدن آثارِ موزه آلیكانته را مانند بیشتر نمایشگاه های خارجی كه در ایران برگزار شده بر عهده ی شركت های بیمه ای موزه ی مبدا می داند.
او توضیح می دهد: «زمانی می گویم برای برگزاری نمایشگاهِ موزه ام در كشورِ دیگر توانم تا بیمه ی ۵۰ میلیون یورو است، بدین سبب باید آثار را طوری انتخاب كنم كه بیمه ی آنها زیر ۵۰ میلیون یورو شود، این مهمترین نكته برای انتخاب آثار نیز هست كه تاثیر زیادی در این برگزاری هر نمایشگاهی دارد.
حتی برای مان پیش آمده نمایشگاهی كه برای كشورِ دیگری انتخاب نموده ایم، آنها ایمیل زده و درخواست حذف چند شیء را به سبب مسائل بیمه ای داشته اند كه "چند شی ها به تنهایی همه هزینه نمایشگاه را می برد"، بدین سبب دو طرف توافق كرده ایم تا تعداد اشیا را كم نماییم و همان تعدادی برگزیده شد كه هم پوشش بیمه ای صدر درصد داده شود و هم نمایشگاه با محتوای مورد نظر به هم نخورد.»
بیمه ی هر اثر در انتخاب تعداد و نوع آثار نمایشگاه های بین المللی نقش زیادی دارد، در نمایشگاه لوور با این اتفاق مواجه شدیم
او با بیان این كه ممكنست پول بیمه یك شیء ۱۰ میلیون یورو و بیمه ی شیِ دیگری یك میلیون یورو باشد، می گوید: «آثارِ انتخاب شده برای نمایشگاه «لوورِ لارنس» در زمانِ انتخاب توسط هیاتِ كارشناسی بررسی و اعلام گردید كه سقفِ بیمه ای آثار بالاتر است، بدین سبب تصمیم به جایگزین كردن دو اثر دیگر گرفتیم، این نوع اتفاقات می تواند برای هر نمایشگاهی در بحث های بیمه ای رخ دهد، چون همیشه و در همه ی مكان های فرهنگیِ حوزه های فرهنگ زیاد پولدار نیستند.»
وی با بیان این كه پرداختِ قسمتی از هزینه های انتشار كاتالوگِ نمایشگاه «میراث دیرینه شناسی اسپانیا» در ایران را كانون اتومبیلرانی بر عهده گرفت، می افزاید: ما همچنان در حال مذاكره هستیم تا بتوانیم هزینه ها راپوشش دهیم، امیدواریم با گرفتنِ اسپانسر، بتوانیم برخی رویدادها را در این زمینه برگزار نماییم.
شركت بیمه ای در داخل كشور برای ورود به نمایشگاه های بین المللی نداریم
نوكنده با این وجود با بیان این كه «آثار نمایشگاهی صد درصد بیمه می شوند و این بیمه نیز معمولا نسبتی با شركت حمل و نقل آثار هنری دارد»، اظهار می كند: «متاسفانه در كشور شركت بیمه ای وجود نداریم كه این كار را انجام دهد، البته بیمه ایران برای یكی از نمایشگاه های موزه ی ملی تا كنون با ما همكاری داشته است، كه امیدواریم این همكاری ها ادامه دار باشد.»
مدیر كل موزه ملی ایران با اشاره به تعهد طرف اسپانیایی برای تقبل هزینه های بیمه و حمل و نقل آثار نمایشگاه "میراث دیرینه شناسی اسپانیا" بیان می كند: «تا رسیدن آثار به فرودگاه امام خمینی (ره) هزینه حمل و نقل با طرف اسپانیایی بود، اما از فرودگاه تا موزه ملی، شركتی حمل و نقلِ از تهران، این وظیفه را به عهده گرفت، این شركت تا كنون برای نمایشگاه هایی "لوور"، "كره"، "اسپانیا" و "ارمنستان" نیز به موزه ی ملی ایران این كمك را كرده است.
با عنایت به تایید این شركت توسط شركت های خارجی این حوزه و داشتن مدرك حمل و نقل توسط آنها و حرفه ای بودن كارشان، در این زمینه موفق بوده ایم. اما هر نوع بی احتیاطی می تواند یك خسارتِ جبران ناپذیر به بار آورد.
شركتِ بیمه ای كه بیمه ی آثار نمایشگاهی هر موزه را بر عهده می گیرد نخست شركت های حمل و نقل و بسته بندی را به دقت بررسی و كنترل می كند تا اشتباهی رخ ندهد.»
لزوم ایجاد زیرساخت های مناسب برای شركت های بیمه ی داخلی
او با اشاره به افزایش برگزاری نمایشگاه های موزه ای خارجی در كشور، می گوید: «در این شرایط باید ارتباطات فراملی خودرا زیاد كرده و به این سمت برویم كه شركت های بیمه ای داخلی، بیمه ی آثار تاریخی نمایشگاهی را تقبل كنند. علاوه بر برآورد مالی خوبی كه به همراه دارد، می توانیم با بالاترین درجه امنیت و دقت لازم، آثار تاریخی را بسته بندی نماییم، این اقدام هیچ ضرری را متوجه شركت های بیمه ای نمی كند.»
شركت بیمه ای مستقلی برای حضور در نمایشگاه ها ی بین المللی نداریم، هنوز نگرانی هایی در حوزه بین المللی در این زمینه وجود دارد، اما می توان آموزش های لازم را به شركت های بیمه ای ایرانی نیز داد
وی شركت بیمه ی ایران را تنها بیمه ای معرفی می كند كه تا كنون در این زمینه وارد عمل شده و ادامه می دهد: «برای برگزاری یك نمایشگاه در گذشته، شرایط و تعهداتی كه یك شركت بیمه باید مانند دیگر شركت هایِ بیمه در نمایشگاه های خارجی قبول كند را این شركت بیمه قبول كرد، اما طرفِ دیگر معتقد بود این شركت، اگر می خواهد برای همیشه به بحثِ بیمه ی آثار تاریخی وارد شود، نیاز به ایجادِ زیرساخت های مناسب در این زمینه دارد.»
ترجیح مان ورود شركت های داخلی بیمه به نمایشگاه های موزه ای بین المللی است
او لازمه ی این كار را بیمه كردن موزه ها و نمایشگاه ها و جابجا كردن آثار هنری برای برگزاری نمایشگاه های مختلف می داند و ادامه می دهد: ما بطور دائم در حال جابجایی تابلوهای نقاشی برای برگزاری نمایشگاه های مختلف هستیم، اما مجبوریم آنها را توسط شركت های بیمه ای در دیگر كشورها بیمه نماییم، در صورتیكه ترجیح ما این است تا شركت های داخلی وارد كار شوند.
نوكنده امیدوار است تا با برگزاری چند نمایشگاه بین المللی، شركت های بیمه های ایرانی نیز به سمت فرهنگ بیایند.
وی با بیان این كه باید حداقل مسئولیت اجتماعی را به این سمت سوق داد تا شركت های بیمه ی داخلی نیز تجربه كسب كنند، تاكید می كند: ما آمادگی داریم تا اطلاعاتِ تجربیات بیمه ای با همه كشورها را در اختیار شركت های بیمه ای قرار دهیم و از همتایان خود بخواهیم تا برای آنها ویزا بگیرند و به ایرانی ها آموزش دهند تا برابر با ضوابط كشورمان، شركت های بیمه ی داخلی نیز تعهدات خودرا انجام دهند. هر چند به سبب نداشتن تجربه ی كافی نگرانی هایی نیز در حوزه ی بین الملل وجود خواهد داشت.
مدیر كل موزه ملی ایران با تاكید بر ضرورت تقبل هر نوع خطری كه احتمال تهدید آثار تاریخی را داته باشد، بیان می كند: آنها نخست باید ریسك را بپذیرند تا در گام های بعدی بتوانند كار خودرا به درستی انجام دهند، بروز چنین اتفاقاتی به مثابه تصادف ماشین نیست كه جبران شود، بلكه خسارتی جبران ناپذیر در عرصه فرهنگی شمرده می شود.
كنار گذاشتن اثر موزه ای از فهرست نمایشگاهی، سانسور یا حذف نیست
خبر حذف یك اثر از آثار تعیین شده برای نمایش از موزه آلیكانته برای نمایش در موزه ملی ایران كه نخست توسط رسانه ای اسپانیایی انتشار یافت، واكنش هایی را به دنبال داشت، اما مدیر كل موزه ملی ایران، چنین اتفاقی را عادی قلمداد می كند.
هیچ اثری را از نمایشگاه «میراث دیرینه شناسی اسپانیا حذف نكردیم، آن به ذائقه ی ایرانیان خوش نمی آمد. كنار گذاشتن اثر در نمایشگاه، اقدامی طبیعی است
او موزه را به زمینِ فوتبال و مسئولان موزه ای را به مربیان فوتبالی تبیه می كند كه در زمانِ چینش بازیكنان در زمینِ بازی، تصمیم به حذف یك بازیكن می گیرند و ادامه می دهد: «در واقع ما چیزی را حذف نكردیم، بلكه زمان چیدمان درباره یك اثر به این نتیجه رسیدیم كه آن در میان آثار قابل نمایش قرار نگیرد، حذفی در كار نبوده است.
طرفِ اسپانیایی نیز در پاسخ به رسانه ی داخلی خود این طور توضیح داد كه "ما حذف نكردیم فقط حس كردیم كه با ذائقه ها همخوانی ندارد" اصلا بحث حذف نیست، دو طرف با یكدیگر هم فهرست را انتخاب كردیم و در موزه ی ملی به این نتیجه رسیدیم كه یك اثر متناسب با ذائقه ی مخاطبان موزه ملی نیست.»
وی انتشار این خبر در فضای رسانه ای را به این علت می داند كه «چون بازیِ موزه های داخلی كشور در دنیای موزه داری، هنوز تازه است، آنرا چیزِ خاصی قلمداد كرده ایم، در صورتیكه این یك امر عادی است وقتی نمایشگاهی برگزار می گردد بسیاری از اشیا ممكنست در مرحله ی نهایی از فهرست نمایش بیرون بروند.
نوكنده این اتفاق را سانسور نمی داند و تاكید می كند: دو طرف برای به نتیجه رسیدن، مدیر موزه و كارشناسان موزه ای بودند. در واقع وقتی همه آثار در ویترین ها چیده می شوند، آنها برای آخرین بارتوسط همه افراد حاضر مرور می شوند.
تصاویری از نمایشگاه «میراث دیرینه شناسی اسپانیا، گزیده ای از موزه دیرینه شناسی آلیكانته» كه اولین تصاویر از تاریخ شرق مدیترانه را در موزه ملی ایران به نمایش دراورده، در این ویدئو ببینید.
مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی نماید.
فایل آنرا از اینجا دانلود كنید: video/mp4
منبع: آثارنیوز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب